در کتاب موضوعات ویژه در مدیریت یکپارچه منابع آب (جلد اول) نوشته‌ی حنیف کازرونی، حامد حسنلو و رامیار علی رمایی، با شناخت انواع منابع آبی اعم از سطحی و زیرسطحی از نظر کمی و کیفی، میزان آب ورودی و خروجی، میزان بارش و تبخیر و… در مقیاس حوضه‌های تعریفی ابتدا این آمار و اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند و سپس مورد پردازش و تحلیل قرار می‌دهد.
یکی از مسائلی که در حال حاضر در کشور از آن به عنوان یک بحران می‌توان یاد می‌شود، بحران آب و مدیریت آن است. ساختن سدهای زیرزمینی یکی از راهکارهای مفید در تأمین آب در اندازه کوچک، جهت مصرف‌های گوناگون محسوب می‌شود. این سازه‌ها در اقلیم‌های خشک و نیمه خشک برای تأمین آب و مقابله با بحران کم آبی و خشکسالی در بسیاری از دره‌ها و رودهای فصلی با هزینه کم قابل اجرا هستند. احداث این سدها می‌تواند به بهبود وضعیت آبخوان‌ها و حفظ محیط زیست منتهی شود. در فصل پنجم فاکتورهای مورد نیاز جهت انتخاب یک طرح مناسب برای احداث سد زیر زمینی با توجه به شرایط اقتصادی، نیروی کار و مقدار نیاز آب مورد بررسی قرار گرفته است.
با افزایش جمعیت و گسترش صنعتی شدن جوامع، نیاز به تصفیه آب بیش از پیش احساس می‌شود. با توجه به این حقیقت که فقط 0/8 درصد از آب‌های زمین آب شیرین است، بسیاری از محققان و متخصصان تصفیه آب، بازچرخانی و شیرین‌سازی آب‌های شور را امری ضروری دانسته و دست به کار شده‌اند تا با ایجاد روش‌های تصفیه پساب‌های شهری و صنعتی، آب شرب و آب مورد نیاز صنعتی در آینده را تأمین کنند.
موقعیت کشور ایران و وجود دو منبع عظیم آب – در شمال دریای خزر و در جنوب خلیج همیشه فارس و دریای عمان – و اتصال به آب‌های آزاد این پتانسیل را ایجاد کرده است که با پیشرفت در زمینه‌ی شیرین‌سازی و دفع پساب حاصل از آن می‌توان به طور کامل با کم آبی مقابله کرد که در فصل‌های هفتم، هشتم و نهم روش‌های مرتبط با این موضوع معرفی و بررسی شده است.
در بخشی از کتاب موضوعات ویژه در مدیریت یکپارچه منابع آب (جلد اول) می‌خوانیم:
نخستین گام در حل بحران آب، انجام مطالعات پایه و ایجاد شناخت جامع از منابع و مصارف آب در کشور است. در کشور ایران مطالعات زیادی با موضوع منابع و مصارف آب در بعد از انقلاب اسلامی انجام شده است. اما افزایش شدت تغییرات اقلیمی و منطقه‌ای و تأثیرگذاری آن بر منابع آبی طی دهه گذشته باعث شده است که آمار و ارقامی که از تحقیقات قدیمی به میراث رسیده است و مبنای تصمیم‌گیری‌های کلان در این خصوص قرار گرفته است، دچار تغییر و تحول زیادی شده است. همان گونه که طی دهه‌های اخیر شاهد آن بودیم که طرح‌های کلان کشور تناسبی با رفع مشکلات و بهبود وضعیت نداشته است. بنابراین در این مقطع زمانی و با توجه به شرایط موجود لازم بود تا پیش از هر گونه اتخاذ تصمیم و ارائه راهبرد در این خصوص، با انجام مطالعات پایه منابع آب، آمار و اطلاعات متناسب با شرایط موجود به هنگام شوند.
کتاب موضوعات ویژه در مدیریت یکپارچه منابع آب (جلد دوم) نوشته‌ی حنیف کازرونی، حامد حسنلو و رامیار علی رمایی، به شرح مباحثی مانند ارتقای حکمرانی آب، ارائه راهکارهایی موثر جهت تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، بررسی وضعیت مدیریت منابع آب کشور و … می‌پردازد.
در تشدید بحران آب در ایران، علاوه بر عوامل اقلیمی و محیطی، مدیریت‌های نامناسب در زمینه مدیریت منابع آب در چند دهه اخیر و استفاده بی‌رویه از آب‌های سطحی و زیرزمینی نیز نقش داشته است. براساس نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر، طبق شاخص تنش آب، از نظر میزان مصرف از منابع آب، اکثر استان‌های کشور، در طبقه برداشت متوسط تا زیاد قرار می‌گیرند. هم‌چنین طبق شاخص فالکن‌مارک، اکثر استان‌های کشور از نظر بحران آب در وضعیت بحرانی تا کمبود مطلق قرار دارند.
در جلد اول این کتاب موضوعاتی همچون جمع‌آوری داده‌ها و تهیه نقشه‌های آبی کشور، حکمرانی آب، آب مجازی، استحصال از منابع متعارف و غیر متعارف، پتانسیل حوزه‌های آبریز برای احداث سدهای زیرزمینی، روش‌های تصفیه آب مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت.
در فصل اول جلد دوم، ارتقای حکمرانی آب و مطالعه آب در ابعاد سیاسی، محیط زیستی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته و راه‌حل‌های مختلف برای حل مناقشات داخلی و منطقه‌ای در زمینه آب مطرح شده است.
فصل دوم با توجه به مطالعات صورت گرفته در سطح ملی و بین‌المللی، به ارائه راهکارهایی جهت تشکیل اصولی چارچوب مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی و مکانسیم بازار آب در حوضه‌های مختلف ایران می‌پردازد.
در فصل سوم در راستای مدیریت راهبردی بلند مدت خشکسالی، دستورالعمل چارچوبی آب اتحادیه اروپا به همراه تجربیات کشورهای مختلف در مواجهه با بحران خشکسالی با هدف تهیه طرح جامع مدیریت خشکسالی کشور، مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.
در فصل چهارم استحصال آب مناطق شهری با تاکید بر سیستم‌های مهار و ذخیره آب باران، چاه جذبی، روکش نفوذپذیر و جزئیات مربوط به آن‌ها مورد پژوهش قرار داده شده است.
در فصل پنجم پس از مروری بر کاربرد روش‌های حل مسأله‌ی ورشکستگی در مطالعات مدیریت منابع آب، تعدادی از قواعد حل مسأله‌ی ورشکستگی معرفی شده‌اند و نحوه‌ی به‌کارگیری آن‌ها در مسأله‌ی حل مناقشه‌ی کیفی رودخانه تشریح شده است.
در بخشی از کتاب موضوعات ویژه در مدیریت یکپارچه منابع آب (جلد دوم) می‌خوانیم:
آب نقشی تعیین کننده در سرنوشت جوامع داشته است. در مناطق پر آب، مردم آب را به منزله کالایی مجانی می‌دانند و استفاده مؤثر و اقتصادی از آن، دغدغه اصلی آن‌ها نبوده است. این امر باعث شده که از درک واقعیت محدودیت و تجدیدناپذیر بودن منابع آب عاجز باشند. در مقابل، در مناطق کم آب و خشک، مردم همیشه آب را به عنوان منبعی متناهی، محدود و حیات بخش، مورد احترام و تقدیس قرار داده‌اند.
ادبیات ایرانیان، مملو از اصطلاحات و کلمات احساسی و صریح و مقدس درباره نزول باران است. اولین کلمه فرهنگ لغت فارسی آب است که کلمات آباد به معنی قابل سکونت به لحاظ داشتن آب و خاک و آبادان به معنی سرسبز و پیشرفته از آن مشتق شده است.
منبع کتابراه
