به گزارش وبگاه علمی تخصصی انجمن دیپلماسی آب ایران، به نقل از خبرگزاری فارس چهارمین کنفرانس آب بغداد به مدت ۳ روز از ۸ تا ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در عراق برگزار شد. این کنفرانس در بعد منطقه‌ای و جهانی اهمیت زیادی دارد؛ به ویژه اینکه منطقه جنوب غرب آسیا و حوضه آبریز دو رودخانه مهم و تاریخی دجله و فرات در سال‌های اخیر دچار تنش و کشمکش بر سر کنترل آب بوده است. از سوی دیگر اهمیت آب برای عراق بر کسی پوشیده نیست و عراق در این سال‌ها تلاش کرده است با برگزاری کنفرانس‌های علمی و حضور در مجامع بین‌المللی حقانیت آبی خود را به دیگران ثابت و به نوعی خود را قربانی وضع موجود معرفی کند. کنفرانس آب بغداد نیز بر همین اساس برگزار می‌شود و توانسته با دعوت از کارشناسان و اندیشمندان بین‌المللی حوزه هیدروپلیتیک، موفقیت‌های قابل توجهی در ارائه دیدگاه خود نسبت به این حوضه در منطقه کسب کند.
به مناسبت برگزاری چهارمین کنفرانس آب بغداد، دکتر شهبازبگیان، رئیس انجمن دیپلماسی آب و استاد مدعو در کنفرانس به خبرنگار توانا گفت: حضور شخصیت‌های ایرانی قابل توجه بود به صورتی که مدیریت ۵ نشست از ۳۰ نشست در اختیار کارشناسان ما بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: کنفراس آب بغداد از سال 2021 با هدف بررسی راهکارهای بهبود وضعیت منابع آب در کشور عراق به صورت سالانه برگزار می‌شود. از مهمترین محورهای ابتکار برگزاری این کنفرانس سالانه طرح موضوع آب‌های فرامرزی و در واقع تقویت دیپلماسی آب بین کشورهای حوضه آبریز دجله و فرات است. در همین راستا نمایندگانی از کشورهای همسایه در حوضه آبریز فرامرزی دجله و فرات در این نشست حضور داشته و نکات، ایده‌ها و گزارش های مرتبط در این خصوص را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند.
وی افزود: اهمیت کنفرانس بغداد طی ۴ سال گذشته طرح گفتمان علمی پیرامون مسئله آب در جنوب غرب آسیا ایجاد و فرصتی را فراهم کند تا کارشناسان منطقه‌ای و بین‌المللی جدیدترین دیدگاه‌ها و نظریات مطرح شده در حوزه هیدروپلیتیک و دیپلماسی آب را ارائه دهند. از این رو برقراری ارتباط بین دانشمندان حوزه آب از دیگر دستاوردهای این کنفرانس و سایر کنفرانس‌های بین‌المللی است که ما را به سمت صلح آبی و دیپلماسی موفق سوق خواهد داد.
دکتر شهبازبیگیان در خصوص حضور فعال کارشناسان ایرانی در کنفرانس بغداد گفت: ما در سال‌های اخیر درگیر پیامدهای تسلط کشورهای بالادست بر آب بوده‌ایم؛ از این رو ضروری است دیدگاه‌های خود در این زمینه را مطرح کنیم. می‌توان گفت خوشبختانه حضور کارشناسان ایرانی چه در بخش‌های علمی و چه بخش‌های مرتبط با حاکمیت آب نسبت به سال‌های گذشته چمشگیرتر و فعال‌تر بوده است. پنج نشست تخصصی از حدود سی نشست این رویداد بین المللی با مدیریت کارشناسان خبره کشورمان از بخش‌های دولتی و غیر دولتی و دانشگاهی، اختصاص داده شده بود. در مجموع انجمن دیپلماسی آب ایران، دفتر مدیریت آب‌های مرزی و منابع آب مشترک وزرات نیرو، سازمان آب و برق خوزستان، مجلس شورای اسلامی و اساتیدی از دانشگاه‌های تربیت مدرس و دانشگاه تهران از سوی ایران حضور قابل توجه بهم رساندند.
وی اضافه کرد: در افتتاحیه کنفرانس بغداد، معاون آب و آبفا وزارت نیرو به ایراد سخنرانی پرداختند و به پیشرفت‌های تکنولوژیکی و مدیریتی در حوزه آب و امکان همکاری‌های مشترک در این راستا اشاره کردند. که پس از آن نشست‌های تخصصی در بخش‌های مختلف و سالن‌های اختصاص داده شده برگزار شد و از نکات جالب این رویداد بازتاب مثبت طرح سازگاری با کم آبی توسط معاون آب و آبفا وزارت نیرو بود که پتانسیل خوب کشورمان برای همکاری در جهت تبادل تجربه با کشورهای حوضه آبریز دجله و فرات و نیز امکان اجرای آن در سطح این حوضه آبریز بین المللی را بیان کرد. حضور رئیس کمیته فرعی آب از کمیسیون آب و کشاورزی، مجلس شورای اسلامی و پیگیری سخنرانی‌ها و نشست‌های تخصصی توسط ایشان نشانگر حساسیت بالای مجلس به موضوعات منطقه‌ای و این کنفراس بین المللی بود. رئیس انجمن دیپلماسی ایران خاطر نشان کرد: حضور مستمر و فعال سفیر جمهوری اسلامی ایران نیز از نکات مهمی بود که میزان اهمیت کشور به این رویداد بین المللی را اثبات می‌کرد. باید گفت کشورهای توسعه یافته در نشست‌های تخصصی دیپلماسی آب، حضور چشمگیری داشتند. در این راستا نمایندگان و سازمان‌های بین المللی مختلفی به خصوص از کشورهای آلمان، سوئیس، سوئد، فنلاند و اردن حضور فعالی در برگزاری نشست‌های منطقه داشتند.
وی افزود: ایران جزو کشورهای خشک دنیاست و توجه به این مسئله برای ما ضروری است؛ که ناگزیر از توجه به مسائل مربوط به آب هستیم. از این رو هرچقدر حساسیت به مسئله آب بیشتر شود بهتر می‌توانیم این بحران را کنترل کنیم. خوشبختانه در سال‌های اخیر فعالیت افراد دغدغه‌مند و دستگاه‌های اجرایی به مسئله آب بیشتر شده است. تشکیل و آغاز یه کار انجمن دیپلماسی آب ایران هم تاثیر چشمگیری بر افزایش توجه‌ها به مسائل آبی داشته است. مجموع این اتفاقات سبب شده است دولت، کارشناسان و دغدغه‌مندان حوزه آب و دیپلماسی آب مطالب علمی خوبی ارائه دهند و در کنفرانس‌های بین‌المللی حضور یابند. نشان دادن مرجعیت علمی کشور درحوزه تخصصی دیپلماسی آب و هماهنگی بالای بخش اجرایی و دانشگاهی در شرکت و ارائه‌های علمی مشترک از دیگر تاثیرات این انجمن بود. در حاشیه این نشست نیز رایزنی‌های علمی موثری برای گسترش همکاری با دانشمندان برجسته بین المللی و نهادهای مدنی فعال در کشور عراق صورت پذیرفت که قطعا در آینده کمک خوبی برای تقویت بنیه علمی کشور و ارائه راهکارهای جدی برای حل بحران خشکسالی و مسائل هیدروپلیتیک به همراه داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: کاهش دبی آب رودخانه‌های دجله و فرات تأثیرات محیط زیستی قابل توجهی بر ایران داشته به ویژه خشک شدن هورالعظیم متاثر از کاهش آب ورودی از این دو رودخانه است. این کاهش منجر به کاهش آب ورودی به تالاب‌ها و شکل‌گیری توده‌های گرد و غبار شده و بر روی هورالعظیم در ایران نیز تأثیر گذاشته است.
رئیس انجمن دیپلماسی آب ایران گفت: کاهش دبی آب رودخانه‌های دجله و فرات تأثیرات محیط زیستی قابل توجهی بر ایران داشته به‌ویژه خشک شدن هورالعظیم متاثر از کاهش آب ورودی از این دو رودخانه است. این کاهش منجر به کاهش آب ورودی به تالاب‌ها و شکل‌گیری توده‌های گرد و غبار شده و بر روی هورالعظیم در ایران نیز تأثیر گذاشته است.
وی در خصوص ابزارهای هیدروپلیتیکی برای برون رفت از این بحران پیشنهاد داد: ایران و عراق می‌توانند از ابزارهای دیپلماتیک و قانونی برای بازستاندن حق‌آبه خود استفاده کنند. به عنوان مثال، وزیر خارجه ترکیه پیشنهاد تشکیل یک کمیته دائمی برای بررسی پرونده آب بین دو کشور را داده است که البته فراز و نشیب‌های زیادی برای به نتیجه رسیدن دارد. از این رو نمایندگانی از ترکیه و موسسه آب سوئد در کنفرانس بغداد حضور داشتند.
وی در خصوص تعامل دولت و کارشناسان حوزه هیدروپلیتیک تاکید کرد: وزارت نیرو و وزارت امور خارجه بدنه کارشناسی خوبی در این زمینه جذب کرده‌اند و البته این کارشناسان در اندیشکده‌ها و انجمن های مرتبط هم حضور دارند. تا جایی که مربوط به کارشناسی می‌شود توانستیم صدای واحدی ایجاد کنیم. اما در خصوص اجرا و مذاکره بحث‌هایی وجود دارد که خارج از مباحث کارشناسی است که متاسفانه سبب شده است تاکنون نتیجه چشمگیری حاصل نشود. اما ارتباط خوبی شکل گرفته است و این ارتباط به ما کمک می‌کند در آینده تاثیرگذار تر باشیم.
دکتر محمد رضا شهبازبگیان افزود: انجمن دیپلماسی آب ایران از بدو شکل گیری به دنبال ارائه راه حل‌های اساسی برای حل مشکلات مربوط به آب به‌ویژه آب‌های فرامرزی بوده و قطعا این مسیر را با تمام سختی‌ها ادامه خواهد داد. ضرورت برگزاری چنین کنفرانس‌هایی بر هیچ کسی پوشیده نیست و ما هم تلاش می‌کنیم کنفرانس‌های بین‌المللی برگزار کنیم. البته انجمن باتوجه به نقش خود می‌تواند بازوی علمی و مدیریتی کنفرانس باشد و با توجه به اعتبار بین المللی خود از پژوهشگران ایرانی و خارجی برای حضور و سخنرانی دعوت کند، اما برگزاری کنفرانسی در این سطح باید با نظر دولت و نهادهای حاکمیتی باشد که امیدوارم چنین اتفاقی در آینده نزدیک رخ دهد. به هرحال ما پیگیر برگزاری کنفرانس‌هایی در این سطح در آینده نزدیک هستیم.
وی در پایان اظهار داشت: برنامه انجمن دیپلماسی آب ایران برای حل مشکلات و مسائل مرتبط با آب، ارائه راهکارهای زیربنایی و بنیادین است. به این معنی که ما تلاش کردیم با راه اندازی اندیشکده‌های ابتکار عمل برای هریک از حوضه‌های آبریز فرامرزی به خصوص سیستان و هورالعظیم و گرد هم آوردن اساتید و کارشناسان دغدغه مند و مسلط به حوزه نظرات کارشناسی را گردآوری کرده و آن‌ها را در اختیار نهادهای ذیربط از جمله وزارت امور خارجه و وزارت نیرو به عنوان متولیان امر قرار دهیم؛ جلساتی هم با دست‌اندرکاران مربوط داشتیم که بسیار سازنده بود. قطعا انجمن قدرت اجرایی ندارد و این مسائل هم زمان بر هستند اما من فکر می‌کنم توانستیم یک انسجام خوبی میان کارشناسان و اساتید حوزه هیدروپلیتیک کشور ایجاد کنیم که کار بزرگی بود و قطعا نتیجه آن در آینده چشمگیر خواهد بود.
پایان پیام/
